-Update: Zeescheldebekken bereidt zich voor op gevaarlijk stormtij vrijdag

Afgelopen nacht stond het water in de Schelde en haar zijrivieren bijzonder hoog. Maar ook vandaag en morgen krijgen de rivieren te kampen met gevaarlijk hoge waterstanden. De weersvoorspellingen gaan uit van een stormtij: de combinatie van springtij en een noordwesterstorm op de Noordzee.

Op advies van het Waterbouwkundig Laboratorium kondigde waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) gisteren de alarmfase ‘stormtij’ af voor woensdag en donderdag en vandaag ‘gevaarlijk stormtij’ voor vrijdagnamiddag. Een keten van gecontroleerde overstromingsgebieden van het Sigmaplan is klaar om overtollig rivierwater op te vangen.

Tijdens de nacht van woensdag op donderdag bewezen een aantal daarvan al hun nut.  

Springtij

Twee keer per maand is er sprake van springtij. Als springtij uitzonderlijk samenvalt met een noordwesterstorm op de Noordzee, is waakzaamheid geboden. Stormvloedgolven rollen dan het Zeescheldebekken binnen en zorgen voor hoge waterstanden op de Schelde en haar zijrivieren, van Gent tot Lier.

Alarmfase stormtij en gevaarlijk stormtij  

Sinds gisteren waait de wind krachtig over de Noordzee en vanavond en morgen woedt er zelfs een noordwesterstorm op de Noordzee, met windsnelheden tot 9 beaufort. De afgelopen nacht was ‘gewoon stormtij’ voorspeld, wat betekent dat in Antwerpen waterpeilen van meer dan 6,60 m TAW verwacht werden.

Uiteindelijk werd een waterpeil van 6,48 m TAW bereikt. Ook de volgende nacht worden waterpeilen van om en bij de 6,50 m TAW verwacht. Het stormfront op de Noordzee neemt vrijdag nog in hevigheid toe.

Tegelijk verwachten we in heel Vlaanderen sneeuw- en regenbuien. In combinatie met het springtij van vrijdag zal de storm ervoor zorgen dat het water in het Scheldebekken zeker vrijdag gevaarlijk hoog kan komen te staan. Voor vrijdagvoormiddag 13 januari dreigt er zelfs ‘gevaarlijk stormtij’. Zo verwachten we dat in Antwerpen het waterpeil van de Schelde vrijdagmiddag tot 7,25 meter TAW zal stijgen. In Melle houden we rekening met hoge waterpeilen op de Ringvaart.

Voorzorgen

W&Z treft de nodige voorzorgsmaatregelen. Aan de kust worden in de loop van vandaag en morgen zandzakken geplaatst ter hoogte van Sas Slijkens in Oostende. Zo voorkomen we dat het water het kanaal inloopt of de omliggende huizen waterschade oplopen.  

In Antwerpen werden woensdagavond de waterkeringspoorten op de Scheldekaaien gesloten om wateroverlast in de stad te vermijden. Op donderdag en vrijdag geldt een parkeerverbod op de kaaien; om haar inwoners op de hoogte te houden, voorziet de stad Antwerpen geregeld updates via haar infokanalen.

Ook stroomafwaarts van Antwerpen zullen alle waterkeringspoorten langs de Schelde gesloten zijn. De keersluizen in Gent worden gesloten om de binnenstad te beschermen.

Sigmagebieden in actie

Gisteren vielen de waterstanden iets lager uit dan verwacht, maar de alarmfase blijft van kracht. Verschillende overstromingsgebieden van het Sigmaplan traden tijdens de nacht van woensdag op donderdag in werking en zullen ook vrijdagnamiddag in actie schieten. De gebieden vangen tijdelijk de verhoogde waterpeilen op en vermijden zo wateroverlast.

Het gaat ondermeer over de overstromingsgebieden Zennegat (Mechelen), Paardeweide (Berlare), Bergenmeersen (Wichelen), Tielrodebroek (Temse) , de Polders van Kruibeke …  

Het pas afgewerkte gecontroleerde overstromingsgebied Zennegat in Battel (Mechelen) trad gisteren voor het eerst in werking. Het bewees zijn nut door in de nacht van woensdag op donderdag overtollig water te bufferen. Ook het overstromingsgebied Potpolder I in Waasmunster trad in werking en de Polder van Anderstadt I (Lier) liep vol.  

De Polders van Kruibeke, met 600 hectare het grootste gecontroleerde overstromingsgebied van Vlaanderen, staan voor een primeur. Bij een verhoogd Scheldepeil van 7 meter TAW zal het gebied zich vrijdagmiddag voor het eerst vullen. Als gevolg daarvan neemt het risico op overstromingen in het Scheldebekken fors af. De Polders van Kruibeke, bij normale weersomstandigheden een toegankelijk natuurgebied waar veel gewandeld wordt, zijn volledig afgesloten tijdens het stormtij.

Om te kunnen voorspellen hoe hoog de waterstand vrijdagnamiddag zal komen, is het afwachten hoe de windvelden zich in de loop van donderdagavond en vrijdag zullen ontwikkelen. Vannacht zijn er rukwinden tot 100 km/u mogelijk. Voor vrijdag houden we voorlopig rekening met rukwinden van 90 km/h en plaatselijk meer.

Vooral de windrichting is ongunstig: bij felle west- tot noordwestenwind wordt het water in de Westerschelde opgestuwd, wat aanleiding geeft tot extra hoge waterstanden. Een evenaring of overschrijding van het peil van de sinterklaasstorm van 6 december 2013 is nog altijd niet uitgesloten.  

Zolang de alarmfase duurt, zullen de dijken aan de rivierzijde van de Sigmagebieden afgesloten zijn voor recreanten. Langs die ‘overloopdijken’ stromen verhoogde waterpeilen de overstromingsgebieden binnen.  

Vaarverbod

Om de dijken niet extra te belasten met golven veroorzaakt door schepen, geldt er vrijdag rond hoogwater een volledige vaarverbod (stremming) voor al het scheepvaartverkeer op de Boven-Zeeschelde opwaarts van Wintam, op de Rupel, de Beneden-Dijle en de Beneden-Nete. Schippers kunnen daardoor meerdere uren vertraging oplopen. Afhankelijk van de waterstanden kan de  stremming verlengd worden.

Veerdiensten

Daarnaast kunnen vrijdag een aantal veerdiensten door de hoge waterstanden op de Schelde tijdelijk worden onderbroken. De veerdiensten Klein-Willebroek-Boom (Rupel), Schelle-Wintam (Rupel), Driegoten-Weert (Boven-Zeeschelde), Tielrode-Hamme (Durme) en Sint-Amands-Moerzeke-Mariekerke (Schelde) en  Baasrode-Moerzeke  (Schelde) zullen vrijdag vermoedelijk onderbroken zijn tussen 17 uur en 18 uur. De veerdienst Hoboken-Kruibeke (Schelde) zal buiten dienst zijn tussen 15u30 en 18u30. Het veer tussen Bazel en Hemiksem (Schelde) vaart vrijdag zeker niet tussen 15u30 en 19u, maar deze termijn kan nog uitgebreid worden. 

Update verwachtingen

De meest recente verwachtingen voor de peilen op de Schelde worden regelmatig geüpdatet en zijn terug te vinden in het hoogwaterbericht van het Waterbouwkundig Laboratorium en op www.waterinfo.be.